Verbaasd, verwonderd en verleid. Het is dat vriendlief mij er op wees anders had ik in deze stad de hele dag met open mond rondgelopen. In deze blog geef ik je zeven redenen waarom je Matera, een van de oudste steden ter wereld, nú moet bezoeken.
1. Omdat je terug in de tijd reist
Matera’s wirwar van woningen
Matera is oud, prehistorisch oud. Meer dan 9000 jaar geleden woonden hier al mensen. Dat deden ze in de sassi: woningen die zijn uitgehouwen in de rotsen of er op zijn gestapeld. Door de eeuwen heen ontstond er een grottenstad waar meer dan 20.000 mensen woonden.
De zandkleurige rotswoningen staan kris kras door elkaar. Sommige hebben maar een verdieping, anderen hebben er drie. Het is alsof een peuter met een gigantische blokkendoos heeft gespeeld en de huizen, euh… blokken willekeurig op elkaar heeft gestapeld. De stad is heuvelachtig. Op de heuveltoppen zijn kerken gebouwd. Vanaf de hoofdweg kronkelen trappen naar boven.
Alsof er met een gigantische blokkendoos is gespeeld
Er zijn nauwelijks tekenen van de moderne tijd. Auto’s zijn, bestemmingsverkeer uitgezonderd, niet toegestaan. Je moet je best doen om te zien of je voor een huis, hotel of restaurant staat. Uithangborden en knipperende neonreclames kennen ze hier niet. Ook ons hotel is zo goed gecamoufleerd dat we er eerst voorbij lopen.
Het is vrijdag, zes uur ’s middags, de dagjestoeristen zijn vertrokken. Op een paar straatkatten na hebben we de stad voor ons alleen. Ik houd mijn camera in de aanslag. Als Jezus of een van zijn discipelen de hoek om komt lopen ben ik er op tijd bij! Ik begrijp meteen waarom films als the Passion of the Christ hier zijn opgenomen. Matera ademt geschiedenis.
2. Omdat je de Europese culturele hoofdstad van 2019 bezoekt
Bezoek Matera voordat het wordt gekaapt door de selfiestickmaffia
Matera is uitgeroepen tot Europese culturele hoofdstad van 2019. Dit bevestigt het unieke karakter. Tegelijkertijd trekt deze titel ook steeds meer turisti naar de stad. Als je net als ik de selfiestickmaffia wilt vermijden en de stad enigszins voor jezelf wilt hebben: bezoek Matera dan snel en bij voorkeur in het relatief rustige voor- of naseizoen. Ook de temperatuur is dan aangenaam.
3. Omdat het een stad van contrasten is
In Casa Noha ontdek je de geschiedenis
Matera heeft zowel grote rijkdom als bittere armoede gekend en beide hebben hun sporen nagelaten. In Casa Noha kun je een film bekijken over de bijzondere geschiedenis van deze plaats. Het verhaal wordt op de muur van een voormalige rotswoning geprojecteerd. Interessant en indrukwekkend!
Je ontdekt hoe een prehistorische grottenstelsel uitgroeide tot een verzameling van opslagruimtes, stallen, woningen en kerken en er uiteindelijk een kleine stad ontstond. Dankzij een flinke economische groei trokken de bewoners in zeventiende eeuw weg uit de laaggelegen sassi en bouwden nieuwe huizen en chique paleizen op de hooggelegen plateaus.
Doordat er huisjes voor de grotten (lamioni) zijn gebouwd lijkt Matera op een ‘gewone’ stad
De schande van Italië
Toen de stad aan het einde van de negentiende eeuw financieel in zwaar weer verkeerde keerden de bewoners noodgedwongen terug naar de sassi. Daar bleven ze nog tot halverwege de twintigste eeuw wonen. De woningen waren vochtig en de sanitaire voorzieningen minimaal. Gezinnen met vijf kinderen deelden samen één kamer mét schapen, varkens en kippen. De kindersterfte was hoog. Matera werd de schande van Italië genoemd.
Vanaf 1950 werd een einde gemaakt aan deze mensonterende omstandigheden. De sassi werden gesloten en de bewoners kregen nieuwe woningen toegewezen. Eind jaren zeventig nam de belangstelling voor het renoveren van de sassi toe. In 1993 werd de stad erkend als Unesco werelderfgoed.
Een voormalige grotwoning wordt nu gebruikt als werkplaats
Zowel de vette als de magere jaren zijn zichtbaar. Aan de rand van de gerenoveerde woningen heb je uitzicht op het onopgeknapte (en ontoegankelijke) deel van de sassi. Het is een verzameling van donkere holen. Ik kreeg er kippenvel van. Toch mag je dit niet missen. Door een blik te werpen op het niet gerenoveerde deel krijg je een indruk van hoe de plaats er destijds echt uit zag.
Tot in de jaren vijftig van de twintigste eeuw leefde men in dezelfde erbarmelijke omstandigheden als duizenden jaren geleden
De economische voorspoed uit de zeventiende en achttiende eeuw zie je nog steeds terug in de bovenstad. Ik ben verrast door de vele hippe boetieks en restaurants. Aan de zijkant van een van de kerken zie ik een oude, witte Rolls-Royce. Voor ik het weet staat er een bruidspaar op het bordes, worden er duiven losgelaten en ben ik getuige van een Italiaanse bruiloft!
Bruiloft in de chique bovenstad
4. Omdat je er kunt slapen in eeuwenoude woningen
Slapen als een holbewoner 2.0
Veel van de voormalige grotwoningen worden nu gebruikt als restaurant of hotel. Wij sliepen in Alle Conce. Met verwarming, wifi, stromend water en een minibar voelde ik mij een holbewoner 2.0. Toch merkte ik dat mijn kleding al na één nacht net zo klam was geworden als in de Colombiaanse jungle. That’s all part of the experience, zullen we maar denken.
Je kunt ook zonder overnachting een grotwoning van binnen zien door Casa Grotta te bezoeken. Deze museumwoning laat zien hoe de mensen vroeger woonden. Daarnaast zijn er verschillende rotskerken opengesteld voor publiek.
5. Omdat je er spectaculaire wandelingen kunt maken
In de omgeving van Matera zijn talloze wandelroutes uitgestippeld
Matera ligt op de rand van een tientallen meters diepe kloof. Vanuit het centrum rijd je in een kwartiertje naar de overkant, naar het uitkijkpunt Murgia Timone.
Mamma mia, wat een panorama! Vanaf de steile hellingen bedekt met groen mos, scherpe rotsen en wuivend gras zie je zowel het vervallen als opgeknapte deel van de stad. Beneden in het dal kabbelt de Bassenyo rivier. De echte avonturiers steken hem over via de hangbrug Ponte Tibetano.
Uitzicht vanaf Murgia Timone
Dit gebied is onderdeel van het natuurpark Parco della Murgia Materana. Je vindt hier wandelroutes van verschillende lengtes en moeilijkheidsgraden. De paden voeren je langs prehistorische nederzettingen. Ook kun je een bezoek brengen aan de Cripta Peccato Originale waar je Bijbelse fresco’s uit de achtste eeuw kunt bewonderen.
Helaas hangt er tijdens ons bezoek onweer in de lucht. Omdat ik niet voor de tweede keer de nacht in een grot wil doorbrengen, slaan we de hike maar even over.
6. Omdat het de perfecte combinatie vormt met Puglia
Combineer het gebotoxte Puglia met het ongepolijste Matera
Matera ligt in de regio Basilicata, net over de grens met Puglia. Een bezoek aan beide regio’s is een aanrader. De combinatie van strak gepolijste Pugliaanse dorpjes met een stad die nog geen volledige botox-behandeling heeft ondergaan zorgt voor veel afwisseling. Dat geldt ook voor de omgeving. De omgeving van Matera is behoorlijk ruig en heuvelachtig terwijl het populaire zuiden van Puglia vrij vlak is.
7. Omdat het geen aanslag op je bankrekening pleegt
(On)betaalbaar: Matera by night
Matera is (nog) niet duur. Romeinse toestanden waarbij je op een terras met uitzicht op een blinde muur 7 euro voor een cappuccino betaalt, vind je hier nog niet.
Voor een overnachting in de sassi inclusief ontbijt betaalden wij 120 euro. ’s Avonds aten we voor 60 euro in een grotrestaurant en aan de musea gaven we enkele euro’s uit. Vliegen doe je op Bari en dat kan vanaf 120 euro. Kortom: waar wacht je op? Regel snel jouw (on)betaalbare trip naar Matera!